Sistem ve Bakım Nedir? Alt Başlıkları Nelerdir?

Bilgisayarınızı ilk satın aldığınızda performansı oldukça yüksektir. Daha sonra zamanla yeni Windows işletim sistemleri, kullandığınız programların üst versiyonları ve oyunlar piyasaya çıkar. Buda bilgisayarınızın zamanla yavaşlamasına neden olur. Ancak durum her zaman böyle olmaya bilir bazen işletim sistemi değiştirmeden bile devamlı olarak program yükleyip kaldırma sisteme çeşitli zararlıların bulaşması sonucu bilgisayarınız yavaşlar ve çok daha kötüsü ise dosyalarınızı kaybedebilirsiniz. Sistem dosyalarınızın kaybolması çok bir şey ifade etmeyebilir ancak ofis dokümanları, projeleriniz gibi çok önemli dosyalarınızı kaybedebilirsiniz

 Bilgisayar Bakımı Nasıl Yapılır?

Gelişmiş bilgisayarların kendi bakımlarını kendileri otomatik olarak yaparlar.Ancak başlangıç seviyesinde olan kullanıcılar çeşitli programlardan yardım alabilirler.Programlar ise şunlardır:

CCleaner: Bu yazılım ücretsiz bir sistem bakım aracıdır. Program yardımıyla sisteminizi hızlı bir şekilde optimize edebilirsiniz. 

Advanced System Care: sistem bakım ve onarım programı olan System Care bilgisayarınızın performansını gözle görülür bir şekilde artırmaktadır.

Comodo system utilities: ücretsiz bir sistem bakım programı olan comodo system utilities bir çok aracı içerisinde barındıran oldukça iyi performans sunan bir programdır. 

Xleaner: Xleaner ile Windows kayıt defterinde bulunan gereksiz, kayıp veya yanlış kayıt girdilerini kolay ve güvenli bir şekilde temizleyebilirsiniz. 

Puran Defragi: Bu ücretsiz ve küçük boyutlu program hızlı bir şekilde diskinizi birleştirebilirsiniz. 

Sistem Geri Yükleme

Sistem Geri yükleme, korumak ve bilgisayar yazılımları onarmak için tasarlanmış bir Microsoft Windows aracıdır. Sistem Geri yükleme, bazı sistem dosyaları ve Windows kayıt defteri "anlık görüntüsünü" alır ve bunları geri yükleme noktaları kaydeder. Yükleme hatası veya veri bozulması meydana geldiğinde, sistem geri yükleme sistem çalışır duruma, işletim sistemini yeniden yüklemek zorunda geri dönebilirsiniz. Bu, dosyaları ve ayarları geri yükleme noktasında kaydedilen için geri dönülerek Windows ortamı onarır.

Disk Birleştirme

Disk birleştirme, kısaca sabit diskiniz üzerindeki parçalanmış dosyaların yeniden belirli bir sıraya konulması demek. Bu sayede bir dosyanın dağılmış parçaları belirli bir sıraya konularak, dosyaya erişilmek istendiğinde daha hızlı bir okuma işlemi yapılır.

Biraz daha açarsak, sabit disk üzerinde dosyalar her zaman tek bir parça halinde kaydedilmez. Siz dosya üzerinde değişiklik yaptıkça sabit disk üzerinde önceden silinen dosya boşluklarına (sektör) bu yeni dosyaların parçaları dağıtılarak yerleştirilir. Bir dosyanın içeriği farklı farklı yerlerde olacağı için sabit disk kafasının farklı farklı kısımlardan okuma yapması size daha yavaş bir sistem performansı olarak geri döner.

Disk Denetleme

Bazı bilgisayar sorunları sürücü veya sürücülerde hataları denetleyerek çözülebilir. Örneğin, bazı performans sorunlarını düzeltmek için bilgisayarın ana sabit diskini denetleyebilir veya bir harddiskin düzgün çalışıp çalışmadığına bakılabilir.

Uygulanması gereken adımlar:

• Bilgisayara Denetlenmesi İstenen Sürücü 
• Sağ Tık Özellikler
• Araçlar Sekmesi
• Hata Denetimi'nin altında
• “Şimdi Denetle” kullanılmaktadır.

Tarama işleminin algıladığı dosya ve klasörlerle ilgili sorunları otomatik olarak onarmak için “Dosya Sistemi Hatalarını Otomatik Olarak Düzelt” seçeneğini belirlenir. Aksi durumda disk denetimi sorunları bildirir ama onarmaz.

Kapsamlı bir disk denetimi gerçekleştirmek için “Bozuk Bölümleri Tarayıp Düzeltmeye Çalış” seçeneği belirlenir. Tarama işlemi, sürücüdeki fiziksel hataları bulup onarmaya çalışır ve tamamlanması uzun zaman alabilir.

Dosya hatalarını ve fiziksel hataları birlikte denetlemek için hem “Dosya Sistemi Hatalarını Otomatik Olarak Düzelt” seçeneğini hem de “Bozuk Bölümleri Tarayıp Düzeltmeye Çalış” seçeneği işaretlenir.

Disk Temizle

Bilgisayarın daha hızlı çalışmasını sağlamak için ve sabit diskteki gereksiz dosyaları azaltmak için kullanılır.

CMD Nedir ? Ne İşe Yarar?

CMD nedir?

CMD, Komut Satırı olarak da bilinen ve Windows işletim sistemli cihazlarda yer alan MS-Dos tabanlı bir kod yazma konsoludur. Bu alana giriş yaparak çok sayıda kod yardımıyla, çok sayıda bilgiye erişebilir, hata raporları alabilir ve ufak çapta kod ve karşılıklarını öğrenebilirsiniz.

CMD ekranına girmek için ise iki yolunuz var. Bunlardan ilki Windows arama çubuğuna çalıştır yazdıktan sonra CMD yazmanız. İkinci yol ise klavyedeki Windows tuşuna ve R tuşuna aynı anda basıp (Windows+R) karşınıza çıkan ekran CMD yazmanız olacak. Bu iki yoldan biri ile komut satır ekranına ulaşabilirsiniz. Bu alan girdikten sonra ise CMD komutlarını yazarak çok sayıda fonksiyonu gerçekleştirebilirsiniz. Peki nedir bu CMD Komutları ?

CMD Komutları nedir? Ne işe yarar?

CMD komutları, komut satırı ekranına yazarak istediğiniz verilere ulaşmanızı sağlayacak kodlar veya bir başka deyişle kısayollardır. Bu kodları kullanarak, Windows işletim sisteminde yer alan sayısız veri ve ayara kolaylıkla ulaşabilirsiniz. Muhtemelen pek çok kişinin en iyi bildiği komut ise “ping” komutudur. Bu komut, belirtilen bir IP adresine ait bilgisayarın TCP/IP bakımından ayakta olup olmadığı öğrenilebilir ve ayakta ise ona ne kadar sürede ulaşıldığını gösterir. Bu değer genelde milisaniye gibi sürelerde olur. 

Peki CMD komutları sadece bu tip işler mi görür. Hayır! Çok daha fazla bilgiyi komut satırı ekranından kodlar yazarak edinebilirsiniz. Şimdi dilerseniz, bu komut satırında en çok kullanılan komutlar şunlardır:

En popüler CMD Komutları!

Kod: compmgmt.msc Görevi: Bilgisayar yönetimi
Kod: timedate.cpl Görevi: Tarih ayarlama penceresi
Kod: notepad.exe Görevi: Not defteri
Kod: taskmgr.exe Görevi: Görev yöneticisi
Kod: clipbrd.exe Görevi: Pano işlemcisi
Kod: cleanmgr.exe Görevi: Disk temizleyiciyi
Kod: ciadv.msc Görevi: Dizin yöneticisini
Kod: charmap.exe Görevi: Karakterleri ayarlamanızı sağlar.
Kod: calc.exe Görevi: Hesap makinesini
Kod: diskmgmt.msc Görevi: Disk yönetimini
Kod: devmgmt.msc Görevi: Aygıt yöneticisini
Kod: dfrg.msc Görevi: Disk birleştiriciyi

Aygıt Yöneticisi Nedir?

Aygıt yöneticisi, bilgisayarınızda yüklü olan donanımların görünümünü sunan bir araçtır. Tüm aygıtlar, aygıt sürücüsü aracılığıyla windows ile iletişim kurar. Aygıt yöneticisi aracılığıyla bu aygıtları yükleme , kaldırma, güncelleme ve ayarlarını değiştirme gibi işlemleri yapabilirsiniz.

Aygıt yöneticisi nasıl açılır ?

Aygıt yöneticisine giriş yapmanın birçok farklı yolu vardır. Aşağıdaki 4 farklı yöntemi kullanarak aygıt yöneticisini açabilirsiniz.

1. Bilgisayarıma sağ tıklayıp özellikler seçeneğine tıklayın. Açılan ekranda Aygıt yöneticisine tıklayın.

2. Başlat’ı, sonra da Denetim Masası’nı tıklatın. Donanım ve Ses’i tıklatın. Aygıt Yöneticisi‘ni tıklatın.

3. Aygıt Yöneticisi’ni komut satırını kullanarak açmak için başlat arama alanına aşağıdaki komutu yazın ;

mmc devmgmt.msc

4. Bilgisayar Yönetimi’ni komut satırını kullanarak açmak için başlat arama alanına aşağıdaki komutu yazın;

Aygıt yöneticisi ne işe yarar ?

Bilgisayarınızdaki donanımın düzgün çalışıp çalışmadığını belirleyebilirsiniz. Donanım yapılandırma ayarlarını değiştirebilirsiniz. Her aygıt için yüklenen aygıt sürücülerini tanımlayabilir ve her aygıt sürücüsü hakkında bilgi edinebilirsiniz. Aygıtların gelişmiş ayarlarını ve özelliklerini değiştirebilirsiniz. Güncelleştirilmiş aygıt sürücülerini yükleyebilirsiniz. Aygıtları etkinleştirebilir, devre dışı bırakabilir ve kaldırabilirsiniz. Bir sürücünün önceki sürümüne geri dönebilirsiniz. Aygıtları; türlerine, bilgisayarla olan bağlantılarına veya kullandıkları kaynaklara göre görüntüleyebilirsiniz. Görüntülenmesi önemli olmayan ancak gelişmiş sorun giderme için gerekli olabilecek aygıtları gösterebilir veya gizleyebilirsiniz.

Bilgisayar donanımların durumunu kontrol etmek ve bilgisayarınızda bulunan donanımları güncellemek için Aygıt yöneticisini kullanmanız gerekmektedir. Bilgisayar donanımı hakkında kapsamlı bilgiye sahip olan ileri seviyedeki kullanıcılar da aygıt çakışmalarını gidermek ve kaynak ayarlarını değiştirmek için Aygıt Yöneticisi’nin tanılama özelliklerini kullanabilirler.

Ayarları değiştirirken dikkatli olmanız gerekmektedir. Aygıt yöneticisinde yapmış olduğunuz hatalı ayarlar, sisteminizin açılmamasına neden olabilir.

CD DVD Yazılım Programları

 CDBurnerXP 

CDBurnerXP, Blu-Ray ve HD-DVD'ler dahil, CD ve DVD yazmak için ücretsiz bir uygulamadır. Ayrıca, çok dilli bir arayüzün yanı sıra ISO'ları yazma ve oluşturma özelliği de içerir. Herkes, hatta şirketler bile ücretsiz kullanabilir.

ImgBurn

ImgBurn, Iso gibi uzantılara sahip imaj dosyaları yaratarak dosyalarınızı yedekleyebileceğiniz ve CD/DVD/HD DVD/Blu-ray disklere yazdırabileceğiniz küçük boyutlu ve ücretsiz bir yazılımdır.

WinX DVD Author

Özgürce kendi DVD'lerinizi oluşturabileceğiniz bu program, bir çok özelliği barındırmasının yanı sıra Youtube video indirici özelliği ile de bir çok kullanıcı tarafından tercih edilen bir yazma programıdır

AnyBurn

AnyBurn herkesin sahip olması gereken küçük ama profesyonel CD/ DVD/ Blu-Ray yazma yazılımıdır. Yakma ve disk görüntüleme için ücretsiz ve eksiksiz bir çözüm sağlar.

 Ashampoo Burning Studio FREE

Yazdırma programları çok mu karışık? Güç, sadelik ve dosya yedekleme edinin. Ashampoo Burning Studio FREE, dosya yedekleme, entegre ses CD'si ripleyici ve 25 GB kapasiteli Blu-ray biçimi için daha da geliştirilmiş destek gibi tüm özellikleri bulundurur.

Burn4Free

Burn4Free, boş medyaları yakarak müzik ve veri CD/DVD leri hazırlayabileceğiniz ücretsiz ve küçük boyutlu bir yazma programıdır.

BurnAware Free

BurnAware, basit tasarımı ve kullanışlı arayüzüyle CD, DVD ve Blu-Ray yazma işlemlerinizi çok daha hızlı ve rahat yapabileceğiniz ücretsiz bir yazma programıdır.

DeepBurner Free

Şu anda, programın iki sürümü vardır: DeepBurner Pro ve DeepBurner Free. Bu sürümlerin her ikisi de günlük ve özel ihtiyaçlar için yüksek kaliteli CD / DVD yazma sağlar. İnternet sitesinde bununla ilgili bir karşılaştırma bulunmaktadır ancak free sürümü de fazlasıyla işinizi görecek yapıdadır.

DVD Flick

Bilgisayarınızda değişik formatlarda bulunan videolarınızı DVD formatına çevirmek ve bu sayede DVD oynatıcınızda rahatça çalıştırabilme imkanı sunan ücretsiz yazma programıdır.

Easy Disc Burner

Bilgisayarınızdaki klasörleri kolayda CD, DVD ve Blu-Ray disklere yazabileceğiniz ücretsiz bir programdır.

BIOS Ekranı

Bilgisayarınızın en temel özelliklerini ve ayarlarını yapabilmenizi sağlayan BIOS(Basic Input Output System) ekranı çoğu kullanıcıya çok karmaşık gelebilir.

Asıl işletim sisteminiz açılmadan önce, anakartın kendi küçük işletim sistemi olarak da tanımlayabileceğimiz BIOS gerçekten de karmaşık görünse de aslında, birkaç detay haricinde gayet basit bir yapıya sahip.

Bilgisayarınızın düğmesine basıp açtığınızda, karşınıza çıkan ilk ekranda, genelde ya F2 ya da DEL tuşuyla BIOS ekranına ulaşabiliyorsunuz. Bu tuşun hangisi olduğunu açılan ilk ekrandaki “Press ……. To enter setup” yazısından görebilirsiniz.

Ana Ekran

Her ne kadar yeni nesil BIOS menüleri renkli tasarımlara, fare ile kontrol imkanına ve hatta dokunmatik arayüze bile sahip olabilse de genelde göreceğiniz ekran mavi arka plan üzerindeki klasik tasarımdır.

BIOS menüsünde üst kısımda sekmeler bulunur. Bunların başlıkları genelde Main, Advanced, Power ve Boot şeklindedir. Bunun dışında da bazı sekmeler olabilir fakat temel ayarların çoğunu bu sekmelerde bulabilirsiniz.

BIOS‘u ilk açtığınızda açılan ana sekmede genelde sisteminize ait temel bilgiler yer alır. BIOS sürümü, işlemcinin adı ve frekansı, sistemdeki RAM miktarı, saat ve tarih gibi genel bilgilere bu sekmeden ulaşabilirsiniz.

SATA Ayarları

Bu sekmede ayrıca, sisteme bağlı olan depolama birimlerini de görebilirsiniz. Yeni bir sabit disk taktığınızda, sistemin bunu görüp görmediğini buradan anlayabilirsiniz.

Depolama birimlerine dair ayarlar arasında “Configure SATA as” şeklinde bir seçenek görebilirsiniz. Eğer birden fazla sabit disk takılıysa, buradan RAID’i seçerek RAID ayarı yapabilirsiniz. Burada karşınıza çıkabilecek AHCI seçeneği ise sabit diskinizi hızlandırabilecek bazı ayarlar yapar fakat bu ayarın olumsuz sonuçları da olabileceğinden pek ellemenizi tavsiye etmiyoruz.

Boot Sekmesi

Sisteme bağlı sürücülerle ilgili ayarlara Boot sekmesinden de ulaşabilirsiniz. Buradaki en önemli ayarın “Boot Device Priority” olduğunu söyleyelim. Bu seçenek ile sistemin hangi sürücü ile açılacağını ayarlıyorsunuz. Örneğin birden fazla sabit diskiniz var ve bu sabit disklerde ayrı işletim sistemi kuruluysa, ilk sıraya koyduğunuz sabit diskteki işletim sistemi açılır.

Benzer şekilde, USB bellek ya da DVD ile yeni bir işletim sistemi kurmak istediğinizde, sıralamada onları üste alarak sistemin bu cihazlar ile açılmasını sağlayabilirsiniz.

USB ve Optik Sürücü

Bazı BIOS ekranlarında USB ve optik sürücüler için ayrı seçenekler olabilir. Bunları “Enable” olarak ayarlarsanız, sistemi bu cihazlar üzerinden açabilirsiniz.

Bunun dışında, birçok anakartın BIOS‘unda rastlayabileceğiniz bir diğer sekme ise Security yani güvenlik sekmesi. İşletim sistemine şifre koymak size yetmiyorsa, buradan da şifre koymanız mümkün.

Power Sekmesi

BIOS ekranında göreceğiniz sekmelerden biri de Power sekmesi. Bu sekmede sistemin açılma ve kapanma, uyku modu ve otomatik açılması ile ilgili ayarlar bulunuyor.

Buradaki ayarların her anakart için farklı olabileceğini yine hatırlatalım. Yine de genel olarak en sık karşınıza çıkabilecek seçenekler S1 ve S3‘tür.

Advanced Sekmesi

Advanced yani Gelişmiş adı verilen sekmede ise değiştirirken gerçekten dikkat etmeniz gereken bazı ayarlar bulunuyor.

Bu sekmede sisteminize ait daha detaylı bilgilere, örneğin işlemci sıcaklığı, fan hızı ya da voltaj değerleri gibi bilgilere erişebiliyorsunuz.

Hız aşırtma yapmak için bu sekmedeki değerleri değiştirebilirsiniz. Yeni nesil anakartlarda bunun için farklı adlarda bazı sekmeler de bulunabiliyor fakat en temel ayarlar genelde bu sekmede yer alıyor.

Bu sekmede bellekler, işlemci ve diğer bileşenler için farklı bölümler bulunabiliyor. İşlemci için yapılabilecek ayarlar arasında çarpan değeri (multiplier, CPU ratio), BCLK frekansı ve voltaj gibi özellikler var. Eğer hız aşırtma ile ilgili çok fazla bilginiz yoksa, bu ayarlarla uğraşmanızı pek tavsiye etmiyoruz.

Bellek Ayarları

Bellekler için de benzer ayarları bu sekmede bulabilirsiniz. Bellek frekansını ve zamanlamaları değiştirmeniz mümkün. Aynı işlemcilerde olduğu gibi belleklerde de çok fazla bilginiz yoksa bu ayarları değiştirmeyin. Sistemin kilitlenmesine yol açabilirsiniz.

Yeni nesil anakart modellerinde otomatik olarak güvenli hız aşırtma yapan seçenekler mevcut olabiliyor. BIOS‘ta bu seçeneği bulup, ayarları oradan yapmanız daha sağlıklı olacaktır.

Bios Ayarları

Sistem Kurulumu (Bios) Başlatma

1) Bilgisayarınızı Açın veya yeniden başlatın.

2) F2 isteminin bulunduğu DELL logosunda F2 tuşuna basın.

3) F2 istemi klavyenin başlamış olduğunu belirtir.Bu istem çok hızlı görüntülenmektedir.İstemden önce F2 tuşuna basarsanız bu tuş vuruşu kaybedilir.Fazla uzun bir süre beklediyseniz  ve işletim sistemi logosu görünürse Microsoft Windows Masaüstü'nü görene kadar bekleyin. Ardından bilgisayarınızı kapatıp yeniden deneyin.


Sistem  Kurulumu (Bios) Ayarlarını Sıfırlamak İçin Çeşitli Yöntemler

1)Biosu varsayılan ayarlara sıfırlama 
2)Windows ortamından önyükleme yapma
3)RAID birimleri oluşturma 
4)ISRT'yı etkinleştirme
5)UEFI yapılandırmasını ayarlama 

Bios'u Varsayılan Ayarlara Sıfırlama 

1)Sistem Kurulumuna gidin.
2)Ok tuşlarını kullanarak Exit (çıkış) seçeneğine gidin.
3)Load Default Settings (Varsayılan ayarları yükleme) seçeneğine gelin ve ''Enter'' basın.
4)Onaylamak için Y  tuşuna basın.
5)Save the changes and exit (değişiklikleri kaydet ve çık ) seçeneğine tıklayın.
6)Onaylamak için Y tuşuna basın

Windows Ortamından Ön Yükleme Yapma

1)Windows yükleme ortamını optik sürücüye takın.

2)Sistem kurulumuna gidin .

3)Ok tuşlarını kullanarak Boot Menu (Önyükleme Menüsü) seçeneğine gidin ve ''Enter'' tıklayın.

4)Ok tuşlarını kullanarak 1st Boot Menü (1.Önyükleme Menüsü) seçeneğine gidin ve ''Enter'' tıklayın.

5)1st Boot Device (1.Önyükleme Aygıtı) değerini CD/DVD'ye değiştirmek için + - tuşlarını kullanın.

6)Biostan çıkmak için ESC tuşunu kullanın.

7)Save the changes and exit (Değişiklikleri Kaydet ve çık) seçeneğini işaretleyin.